Filia Urzędu Szkolnego w Karwinie do Zarządzania Szkolnictwem Mniejszości Narodowych w Czeskim Cieszynie (6.)
Do chyba
największego zagrożenia dla Szkolnictwa Polskiej Mniejszości Narodowej w RC
dochodzi w 1990 r., kiedy szkolnictwo to utraciło 5 etatów metodyków
pracujących w Okręgowym Instytucie Pedagogicznym w Ostrawie, i od 1. 4.1991 r.,
kiedy doszło do likwidacji 3 etatów polskich inspektorów (wizytatorów)
szkolnych, w związku z delimitacją zarządzania szkolnictwem podstawowym i
przedszkolnym z urzędów powiatowych na Urząd Szkolny we Frydku-Mistku (USFM) i
Urząd Szkolny w Karwinie (USK).
Wynikiem kilkuletnich usilnych i
żmudnych starań przedstawicieli Towarzystwa Nauczycieli Polskich w Republice Czeskiej (TNP w RC), Zarządu Głównego
Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego w Republice Czeskiej (ZG PZKO),
Zarządu Głównego Macierzy Szkolnej w Republice Czeskiej (ZG MS) ,
Wspólnoty-Coexistentii oraz posłów do Parlamentu RC, została w końcu powołana
Filia Urzędu Szkolnego w Karwinie do Zarządzania Szkolnictwem Mniejszości
Narodowych w Czeskim Cieszynie (FUSK). Jej kierownikiem został 1.8.1991 r. w
Konsulacie Generalnym Rzeczypospolitej Polskiej w Ostrawie mianowany przez
ministra Ministerstwa Szkolnictwa, Młodzieży i Wychowania Fizycznego RC (MSMiWF
RC), Petra Vopienkę, pracownik naukowo-pedagogiczny Wyższej Szkoły Transportu i
Łączności w Żylinie, mgr inż. Bogusław Kaleta, CSc. Ten 7.8.1991 r. mianował
swego zastępcę, mgr. inż. Emila Macurę, który pracował w FUSK-u tylko do końca
1991 r., i to jeszcze na niepełnym etacie. Dyrektor USK nie zgodził się na
dalszą kontynuację etatu zastępcy kierownika FUSK-u!
Dzięki pomocy ZG PZKO, siedzibą
FUSK-u stało się jedno małe pomieszczenie w Klubie PZKO przy ulicy Bożka 16 w
C. Cieszynie. Od 22.10.1991 r. została przyjęta do FUSK-u, jako pracownik
administracyjno-gospodarczy, pani Elżbieta Szturc (Kantor), która pracowała w
nim do połowy 1994 r. Po wywalczeniu skromnego wyposażenia (kilka stołów,
komputer, telefon, fax i kserokopiarka)
rozpoczęła się trudna i odpowiedzialna praca na rzecz szkolnictwa mniejszości
narodowych w RC, przede wszystkim polskiego. Na drzwiach FUSK-u widniał napis w
języku czeskim, polskim, słowackim i niemieckim.
Początkowo głównym zadaniem FUSK-u
było opracować:
a) przy współpracy USK podkłady
prawne, ekonomiczne i organizacyjne do powołania samodzielnego Urzędu Szkolnego
do Zarządzania Szkolnictwem Mniejszości Narodowych (z siedzibą) w C. Cieszynie
(USCC),
b) przy współpracy USFM i USK
podkłady prawne do przygotowywanej delimitacji przedszkoli oraz szkół
podstawowych z polskim i słowackim językiem nauczania z kompetencji USFM i USK
na przyszły USCC,
c) przy współpracy USFM i USK zasady
współpracy tych urzędów z USCC,
d) wszelkie dane potrzebne do
rozwiązywania problematyki szkolnictwa mniejszości narodowych (Polaków,
Słowaków, Romów, Niemców, Węgrów) dla potrzeb MSMiWF RC.
Przy rozwiązywaniu wymienionych
zadań należało ściśle współpracować z
Wydziałami nr 23 i 25 MSMiWF RC.
Kierownik FUSK-u przygotował
wszystkie podkłady prawne, strukturę organizacyjną, statut, schemat blokowy
oraz budżet USCC, który miał być powołany od 1.1.1992 r. Oba urzędy szkolne
zbojkotowały przygotowanie własnych podkładów prawnych do realizacji USCC.
Niestety, dzięki „zręcznej” polityce obu urzędów szkolnych, MSMiWF RC, celowej
absencji pracy Komisji Szkolnej ds. Szkolnictwa Mniejszości Narodowych przy
MSMiWF RC oraz dzięki niekonsekwentnej polityce niektórych przedstawicieli
naszej mniejszości narodowej, do powołania USCC nie doszło ani później. Dlatego
już tylko sam kierownik FUSK-u, Bogusław Kaleta,
pracujący w FUSK-u na niepełnym etacie do połowy 1993 r. (później już na
pełnym, ale wynagradzanym według niskiej klasy płacowej), przygotowywał z panią
Elżbietą Kantor kolejne struktury organizacyjne, schematy blokowe i budżety
alternatywnych (okrojonych USCC), struktury organizacyjne, schematy blokowe,
statuty i budżety personalnie poszerzonych lub ograniczonych FUSK-ów tak, aby w
tych wszystkich strukturach organizacyjnych zostały uwzględnione wszystkie
potrzeby szkolnictwa mniejszości narodowych, których nie zapewniały dla niego
oba urzędy szkolne, tj. przede wszystkim dział metodyczny oraz dział
wytwarzania podręczników i pomocy szkolnych.
Kierownik FUSK-u użyczał sporadycznie swego pomieszczenia i
wyposażenia TNP w RC, nauczycielom przedszkoli i szkół oraz wywalczonym na
niepełnych etatach USFM metodykom, najpierw mgr Marii Podzemnej, później od
lutego i 1994 r. mgr Wandzie Szarowskiej i od kwietnia 1994 mgr Stanisławie
Ryłce. Pomagał opracowywać budżety szkół i przedszkoli mniejszości narodowych,
przygotowywał i realizował konkursy na miejsca dyrektorów szkół i przedszkoli,
sprowadzał podręczniki szkolne, pomoce naukowe, książki i czasopisma z Polski,
organizował przy współpracy TNP w RC spotkania metodyczne nauczycieli, kursy komputerowe
w Szkole Podstawowej z Polskim Językiem
Nauczania w Czeskim Cieszynie, różne kursy metodyczno-wakacyjne w
Rzeczypospolitej Polskiej (RP), współpracował z fundacjami (np. Goniewicza w
RP), Ministerstwem Edukacji Narodowej (MEN-em), kuratoriami przygranicznymi, Konsulatem
Generalnym RP w Ostrawie, ze Wspólnotą Polską w Warszawie, z firmą Pruszyński i
S-ka, Uniwersytetem Ostrawskim, Instytutem Badań Pedagogicznych w Pradze,
pomagał organizować egzaminy wstępne dla naszych studentów ubiegających się o
stypendia Rządu RP, zorganizował naukę języka czeskiego i egzaminy dla naszych
studentów kierunków pedagogicznych w Filii Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie,
załatwił w MEN-ie i z ZG Macierzy Szkolnej dostarczył do szkół bardzo
potrzebne, jakościowe kserokopiarki i organki elektroniczne. FUSK walczył z
USFM, USK, MSMiWF RC i gminami o zachowanie, polskich szkół i przedszkoli oraz
klas, o większe normatywy finansowe na ucznia, etaty metodyków dla szkół i
przedszkoli, walczył o powołanie dwu inspektorów szkolnych dla naszego
szkolnictwa, objaśniał w bogatej korespondencji naglące potrzeby naszego
szkolnictwa obu niechętnym dyrektorom urzędów szkolnych i urzędnikom
ministerialnym, którzy zmieniali się wraz ze zmianą aż trzech ministrów MSMiWF
RC. Kierownik FUSK-u starał się również o dotacje na czasopisma szkolne „Jutrzenkę“ i „Ogniwo“, na wydawanie podstawowych
podręczników szkolnych, na wydanie podręcznika autorów: W. Winklera, A.
Suchanka i B. Rygla pod tytułem „Śpiewamy i tańczymy“, podręcznika D. Kadłubca
„Język polski dla szkół średnich“ oraz W. Sikory „Autorzy Zaolzia“.
Kierownik FUSK-u, widząc nierealność
powołania USCC oraz ogromną niechęć kompetentnych organów do udzielenia
potrzebnych kompetencji FUSK-owi i jego poszerzenia o metodyków etatowych,
opracował również i strukturę organizacyjną, statut, schemat blokowy oraz
budżet Centrum Pedagogicznego dla Polskiego Szkolnictwa Mniejszościowego w
Czeskim Cieszynie (CP). Od połowy 1994 roku w FUSK-u pracował już tylko sam
kierownik, który został odwołany przez ministra MSMiWF RC, Ivana Pilipa, z
dniem likwidacji FUSK-u ─ 31.12.1994 r. Pocieszyć nas mogło przynajmniej
to, że zostało powołane w od 1 stycznia 1995 roku CP, które, niestety, nie ma
żadnych kompetencji do zarządzania polskim szkolnictwem na Zaolziu. Te sobie pozostawiły,
oczywiście, oba urzędy szkolne, które decydowały nadal o tym, czy w danej
gminie będzie polska szkoła lub polskie przedszkole.
Bliższych informacji o bogatej
działalności FUSK-u można zaczerpnąć z materiałów FUSK-u w archiwum USK, USFM i
MSMiWF RC, o ile te nie zostały tam celowo zlikwidowane.
Koniec pliku:
Filia Urzędu Szkolnego w Karwinie do Zarządzania
Szkolnictwem Mniejszości Narodowych w Czeskim Cieszynie (6.)
Następny plik będzie:
Gdzie najczęściej używa się nazw
szkół Szkolnictwa Polskiej Mniejszości Narodowej w RC? (7.)
Dziękuję
Państwu za uwagę.
W
Jabłonkowie: 12.10.2018 r.
Opracował: Bogusław Kaleta
Spis nazw tematów plików Rozprawy...