Komisja Ekspertów Rady Europy górą!

Komisja ekspertów Rady Europy w składzie: Gerard-René del Groot, emerytowany profesor Uniwersytetu w Maastricht (Holandia), prof. Nataša Gliha Komac ze Słowenii i prof. Mahulena Hofmannowa wybrana do Komitetu za Republikę Czeską spotkała się z przedstawicielami organizacji polskich oraz zainteresowanych osób w siedzibie Centrum Polskim KP w budynku ZG PZKO na ul. Strzelniczej w Czeskim Cieszynie. Jako uczestnik tego spotkania skorzystałem z zaproszenia opublikowanego przez dr Józefa Szymeczka w piątkowym Głosie (22.9.2023). Komisja a zwłaszcza jej przewodniczący prof. Gerard-René del Groot byli bardzo dobrze przygotowani do spotkania. Opierali się na danych opublikowanych przez Rząd RC jak „Sprawozdanie o sytuacji mniejszości narodowych w RC za rok 2021“ oraz „Doroczne sprawozdanie z działalności Rady Rządu RC dla Mniejszości Narodowych za rok 2022“. Zaraz na wstępie komisja zwróciła się z zapytaniem czy są jakieś uwagi do tych sprawozdań oraz czy te sprawozdania odzwierciedlają realną rzeczywistość Że nie było żadnych uwag( co przypisuję faktowi, że nikt z obecnych przedstawicieli organizacji polskich te sprawozdania nie czytał) przystąpił przewodniczący komisji do szczegółowych pytań dotyczących poszczególnych zakresów zagadnień a najbardziej był zainteresowany szkolnictwem. Po dosyć ogólnych wypowiedziach przedstawicielek Centrum Pedagogicznego ds. Polskiego Szkolnictwa doszło do wytłumaczenia(przez panią Danutę Siderek), że nie istnieje możliwość nauki języka polskiego w szkołach zawodowych a oferta jest oparta tylko o języki niemiecki czy angielski. Wtrąciłem się jeszcze z uwagą na temat nazw Polskich Szkół, gdzie ciągle jeszcze jest powszechna tendencja do nazywania ich nie polskimi ale Szkół Podstawowych z polskim językiem nauczania. Po zapytaniu czy jest realizowane praktyczne wdrażanie Karty dotyczące używanie języka polskiego pan mgr Tomasz Pustówka z własnej praktyki opowiedział o trudnościach w trakcie przewodów sądowych, gdzie sąd żąda aby tłumacza sobie zapewnił sam osobnik nie znający języka czeskiego a nie z urzędu ten został powołany. Na powtórzone pytanie jak realizowane jest w praktyce używanie języka polskiego, to zwróciłem uwagę Komisji na sytuację na spotkaniu. Bo nas Polaków pośrednio zmusza się do używania nie języka ojczystego ale języka czeskiego, bo przydzielono komisji tłumaczy, którzy tłumaczą tylko z języka czeskiego. Konsternację starał się pan przewodniczący rozładować, wspominając ze swojej praktyki, że podobna sytuacja mu się zdarzyła w Kornwalii, gdzie zdenerwowany przedstawiciel tej mniejszości wygłosił piętnastominutowy referat w języku ojczystym ,któremu nikt z komisji nie rozumiał. I że wierzy ,że coś takiego go dzisiaj nie spotka. W ramach przedstawienia realizacji Traktatu o prawie do języka przedłożyłem komisji zwięzłe sprawozdanie udowadniające, że dokumenty potwierdzające zrealizowanie projektów finansowanych przez Unię Europejską i ich realizację w gminach, które spełniają warunki zgodnie z Ustawami RC o prawie do języka ojczystego, nie są publikowane dwujęzycznie. Następnie omawiano media i formy jak realizowane są postulaty Traktatu t związane z językiem polskim. Na zakończenie komisja prosiła o przedstawienie najważniejszych postulatów ,które by mogli oni relacjonować z przedstawicielami władz RC. Uzgodniono cztery, z których najważniejsze to powtarzające się w sprawozdaniach okresowych o stanie mniejszości narodowych w RC regulacje finansowe działań stałych jak wydawanie czasopism czy imprezy każdoroczne oraz to by mniejszość polska w RC nie była rygorystycznie traktowana według wyników spisu powszechnego i 10 % próg został zniesiony podobnie jak to się ma do mniejszości Romskiej czy Chorwackiej.

Opracował Stanisław Gawlik